Kiedy jeszcze kilkanaście lat temu marzenie o uzupełnieniu protetycznym wiarygodnie odtwarzającym utracone zęby własne, a jednocześnie całkowicie biozgodnym z tkankami jamy ustnej należało włożyć między bajki, teraz jest to oczekiwanie całkowicie realne. A wszystko za sprawą tlenku cyrkonu, który podbija światowe wystawy stomatologiczne i przebojem wchodzi do laboratoriów protetycznych, dając lekarzom i pacjentom szereg nowych możliwości.
Współczesna technika dentystyczna zapewnia dużą różnorodność uzupełnień protetycznych. Jakkolwiek przy doborze rozwiązań protetycznych priorytetem lekarza stomatologa jest zdrowie pacjenta i przywrócenie mu utraconych funkcji jamy ustnej, tak po stronie pacjenta wysoka estetyka i komfort użytkowania nabierają coraz większego znaczenia.
Podbudowy metalowe i ich ograniczenia
Do tej pory za najbardziej estetyczne rozwiązania protetyczne uznawano stałe uzupełnienia ceramiczne na podbudowie metalowej – korony i mosty. Długotrwałe badania i obserwacje kliniczne pokazały jednak, że zastosowanie stopów metali w pracach protetycznych nie jest rozwiązaniem wolnym od wad. W przypadku stopów metali, w środowisku jamy ustnej częste jest występowanie zjawiska korozji. W przypadku uzupełnień na podbudowie metalowej może to skutkować sinym przebarwieniem tkanek miękkich otaczających zęby własne pacjenta na których montowana jest korona bądź most. Standardowa podbudowa metalowa modelowana jest ręcznie, a następnie w sposób konwencjonalny odlewa się ją z rozgrzanego do odpowiedniej temperatury stopu metalu. Ten rodzaj zastosowanej technologii obarczony jest znacznym prawdopodobieństwem pojawienia się niedokładności i zniekształceń w wykonywanych konstrukcjach.
W przypadku stałych uzupełnień metalowych zjawiskiem częstym jest również recesja dziąseł. Metalowy brzeg korony lub mostu odsłania się, co w konsekwencji daje mocno nieestetyczny efekt.
Doświadczenia lekarzy stomatologów z metalem wskazują, że nie jest on obojętny chemicznie, a ponadto ma szkodliwe oddziaływanie elektrostatyczne i promieniotwórcze.
Ceramika z księżyca i technologia CAD/CAM
Dążenie do wyeliminowania metalu z całym wachlarzem jego ograniczeń motywowało środowiska naukowe do poszukiwania nowych rozwiązań. Inspirację zaczerpnięto zarówno z przemysłu jak i z innych dziedzin medycyny. W przypadku przemysłu wykorzystano wiedzę z dziedziny wytwarzania prototypów i przyspieszania procesu produkcji. Medycyna podzieliła się ogromnym doświadczeniem z dziedziny implantologii ortopedycznej. Do świata stomatologii wkroczył materiał wolny od ograniczeń jakie posiada metal – tlenek cyrkonu frezowany i synteryzowany w technologii CAD/CAM (Computer Aided Design/Computer Aided Manufacturing, czyli komputerowo wspomagane projektowanie i wykonanie).
Tlenek cyrkonu jako pierwiastek z rodziny ceramik powszechnie występujący na księżycu, niczego już nie musiał udowadniać. Ponad 50-letnie doświadczenie implantologii ortopedycznej potwierdziło jego całkowitą biozgodność z ludzkim organizmem. Zastosowanie technologii CAD/CAM pozwoliło wyeliminować słabości prac na metalu wynikające z tradycyjnej technologii odlewania. Praca protetyczna w tej technologii jest projektowana komputerowo, a jej wykonanie podlega ścisłej kontroli komputera. Jakakolwiek niedoskonałość ludzkiej ręki została wyeliminowana.
Jakie korzyści dla pacjenta i lekarza?
Po pierwsze, lekarz może zaproponować pacjentowi uzupełnienie zdrowe i w pełni bezpieczne. Jak wspomniano wcześniej, tlenek cyrkonu jest całkowicie biozgodny z tkankami ludzkimi. W środowisku jamy ustnej nie alergizuje, nie podlega zjawisku korozji, nie wydziela szkodliwych związków chemicznych i nie ma żadnego oddziaływania elektrostatycznego.
Po drugie, tlenek cyrkonu zapewnia najwyższą estetykę, na jaką pozwalają dostępne technologie protetyczne. Korona lub most wykonany na podbudowie cyrkonowej wygląda jak naturalny ząb pacjenta. Lekarz ma do dyspozycji uzupełnienia z tlenku cyrkonu w odcieniach mlecznobiałym i przeziernym. Dzięki temu możliwe jest stosowanie go zarówno na zębach filarowych bez przebarwień (aby oddać głębię koloru), jak i przy mocno przebarwionych filarach lub starych wkładach koronowo-korzeniowych (aby zamaskować niedoskonałości). Także problem szarego zabarwienia pojawiającego się w przypadku prac na metalu został całkowicie wyeliminowany.
Pacjent odczuje przewagę tlenku cyrkonu już w codziennym użytkowaniu wykonanych z niego uzupełnień. Jako, że na powierzchni pełnoceramicznej korony lub mostu zbiera się mniej bakterii nawet niż w przypadku tytanu, nie wymagane są jakieś szczególne poza standardowymi zabiegi higieniczne. Materiał ten nie przewodzi ciepła, nie ma zatem efektu nadwrażliwości zębów.
W każdej chwili pacjent może być poddany badaniom rezonansem magnetycznym, co w przypadku metalu jest niemożliwe.
Tlenek cyrkonu przetwarzany w technologii CAD/CAM jest w stanie zapewnić pacjentowi najwyższą dostępną dokładność uzupełnienia. Przyleganie brzeżne tak przygotowanego uzupełnienia wynosi ok. 40 µm, podczas gdy w metodach konwencjonalnych jest ono do ok. 8 razy mniejsze i wynosi przeciętnie 300–350 µm. Znaczy to, że korona czy most wykonany w technologii CAD/CAM będzie 8 razy precyzyjniej dopasowany do zębów własnych pacjenta niż korona na metalu. Tak wysoka precyzja gwarantuje najwyższą estetykę – miejsca, w których praca z tlenku cyrkonu jest łączona z zębami własnymi są praktycznie niewidoczne. Jest to osiągnięcie szczególnie ważne i doceniane przy uzupełnieniach zębów przednich.
W przypadku CAD/CAM większość etapów przygotowywania pracy została przeniesiona do komputera. Dzięki temu lekarz może łatwiej komunikować się ze swoim pacjentem mając do dyspozycji projekt proponowanego uzupełnienia. Pacjent natomiast ma możliwość dokładnego zapoznania się ze swoją przyszłą koroną lub mostem nie tylko w gabinecie, lecz również w zaciszu domowym.
Autorzy:
mgr Przemysław Szajder, technik dentystyczny, właściciel zielonogórskiej pracowni protetycznej pracującej systemie CAD/CAM firmy DeguDent
Izabela Jasicka, doradca ds. marketingu i komunikacji z klientem
© 2021 SZAJDER Dentysta • Protetyk